Lise tarih dersini hatırla. Bazı padişahlar sayfalarca anlatılırken, bazıları birkaç satırda anlatılır. Sayfalarca yazacak bir şey olmasa da hakkaniyetli olmayalım, III. Murad birkaç satırlık bir hükümdar değildi. III. Osmanlı İmparatorluğu’nun güçlü dönemlerinden birinde Murad tahta çıktığında işler aslında iyi gidiyordu.İşler ters gittiğinde, yanında güçlü devlet adamları olduğu için meseleler kolayca çözüldü.
Ancak bu devlet adamları ölünce her şey Valide Sultan’a kalmış ve işler yeniden karışmıştır. Çok çocuk sahibi olduğu için çapkın olarak bilinir III. Hatta Murad’ın bu kadar çok cariyesi olmasının sebebi annesiydi. Çünkü padişahı aşkından ayırmak ve haremdeki gücünü kaybetmemek istiyordu. En yeterli gelin III. Gelin Murad’ın kim olduğuna daha yakından bakalım ve hem özel hayatı hem de idari hayatı hakkında detayları görelim.
Kanuni Sultan Süleyman’ın torunu III. Murad kimdir?
Murad, 4 Temmuz 1546’da babası Şehzade Selim’in sancağı olan Manisa’da dünyaya geldi, annesi Nurbanu Sultan’dır. Bütün şehzadeler gibi iyi bir eğitim almış olan Murad da Hz. Arapça ve Farsça öğrendiği dönemde edebiyatla ilgilenmeye başladı. Dedesi Kanuni Sultan Süleyman 1558’de Selim’i Karaman’a tayin edince Murad da Alaşehir’e tayin oldu.
Alaşehir Sancakbeyliği’nde geleneklere uygun olarak devlet deneyimi kazanırken babası Selim, II. 24 Eylül 1566’da Selim adıyla tahta çıktı. Babasının hükümdarlığı döneminde eğitim ve tecrübe kazanmaya devam eden Murad, kısa sürede Osmanlı tahtına çıktı.
III. Murad tahta çıktıktan sonra yaptığı ilk hareket oldukça kanlı olmuştur:
II. Selim’in ölümünden sonra III. Murad. 22 Aralık 1574’te Murad adıyla tahta çıktı. II. Selim’in çok çocuğu vardı, bu demek oluyor ki III. Murad her an tahttan indirilebilir anlamı. Bu nedenle III. Murad tahta çıkar çıkmaz aldığı fetvayla beş kardeşini boğdurttu.
Kanuni döneminden itibaren Osmanlı Devleti’nin Fransızlarla ortası uygun görülmüştür. Polonya’da bir iktidar boşluğu olduğunda III. Murad, Erdel Bey’i kral yaptı ve kuzey ucunu emniyete aldı. 1578’de Ramazan Paşa, Fas’a sefer düzenleyerek Portekiz’in gücünü kırdı. Sefer III. Murad katılmadı, hatta karar döneminde hiçbir sefere katılmadı.
Safevi savaşı sırasında Sokullu Mehmed Paşa’nın öldürülmesi devlet yapısını sarstı:
Kanuni döneminde Safevi Devleti ile başlayan sorunlar bir barış antlaşması ile çözülmüş, ancak buna uyulmamıştır. Şah II. İsmail öldüğünde Van Beylerbeyi bir saldırı başlattı. Farklı tarihlerde yapılan akınlarla Osmanlı – Safevi Savaşı 22 yıl sürmüştür. Nihayet 21 Mart 1590’da Ferhat Paşa Antlaşması imzalandı ve III. Murad döneminde Osmanlı İmparatorluğu en büyük sonuna ulaştı.
Kanuni dönemden itibaren sadrazamlık yapan Sokullu Mehmed Paşa’nın bu süreçteki rolü elbette büyüktür. Adı tarihe altın harflerle yazılan Sokullu, 11 Ekim 1579’da derviş kılığında bir saldırganın öldürülmesi sonucu öldürüldü. 74 yaşında öldürülen Sokullu’nun katili kendisine haber verilmeden öldürüldü. Bugün bile çözülmemiş bir sır.
Sokullu Mehmed Paşa’nın vefatından sonra, III. Murad’ın annesi Nurbanu Sultan, devlet yönetimine bile müdahale edecek kadar güçlendi. Sokullu’dan sonra 11 sadrazam ve 7 şeyhülislam değiştirildi. Bazı tarihçilere göre III. Murad kendini zevke ve zevke adadığı için işi Sokullu yürütüyordu ve ölünce işler çığırından çıktı.
- Sokullu Mehmed Paşa
III. Murad’ın I. Elizabeth’e yazdığı mektupla iki ülke arasında yeni ilişkiler kuruldu:
Dönemin en büyük gücü olan Osmanlı Devleti; Cenevizliler, Venedikliler ve Fransızlara bazı haklar vererek ticaret yapmalarına izin verdi. Dönemin İngiltere Kraliçesi I. Elizabeth, III. Murad’a haberci göndererekAyrıca İngilizlere bu hakların verilmesini istedi.
Katoliklerden zaten uygun bir şekilde tiksinti duyan Osmanlılar, Protestan olan İngilizlerle orta yolu tutmaya karar verdiler. O kadar ki III. Murad ve I. Elizabeth arasında sık sık yazışmalar vardı ve hatta III. Murad, kraliçeye Müslüman olmasını bile söyledi. Bu dönemde yaşananlar, uzun yıllar sürecek olan İngiliz-Fransız rekabetini ateşledi.
- I. Elizabeth
Avrupa ve Kırım ile ipler kopma noktasına geldi:
Kırım Hanı II. Görevden alındıktan sonra isyan ettiği için Mehmed Giray’ı cezalandırmak amacıyla 1584’te askeri bir operasyon düzenlendi. Kılıç Ali Paşa komutasındaki donanma Kırım kuvvetlerini bastırınca Osmanlı padişahlarının Kırım Hanını tayin etmesi ve hutbelerde Osmanlı padişahının adının okunması kararlaştırıldı. Osmanlı Devleti bu sayede Kırım üzerinde tam hakimiyet kurmuştur.
Bir süre Venedik ile yaşanan sorunlar kısa sürede Avusturya’ya sıçradı. Barış antlaşması bozulduğunda II. Rudolf vergi ödemedi ve Eflak, Erdel ve Boğdan beyleri de isyan etti. İşler sarpa sarınca bu savaş Kutsal Roma İmparatorluğu’na karşı bir savaşa dönüştü ve on yıldan fazla sürdü.
III. Murad bu sırada sessizce öldü:
Bir yanda savaşlar, diğer yanda devlet içindeki sorunlar sürerken, kendini şiire, tasavvufa, zevke, zevke adayanlar. III. Murad; 16 Ocak 1595’te felç geçirdikten sonra öldü. 20 milyon kilometreye yaklaşan Osmanlı İmparatorluğu döneminde, III. Murad, Ayasofya Camii’nin avlusuna gömüldü.
III. Murad’ın ne uygun ne de kötü bir padişah olduğunu söylemek doğru olmaz. Çünkü Osmanlı Devleti’nin en güçlü döneminde tahta çıkmış ve Aslında yapacak pek bir şeyi yoktu.Ancak güçlü devlet adamlarının birer birer öldüğü ve devletin kadın egemenliğinin eline geçerek yıkıldığı bu dönem olduğu için uygun bir dönem olarak bilinmemektedir.
III. Murad’ın kaç çocuğu var, söylentiler doğru mu?
III. Murad’ın annesi Nurbanu Sultan, oğlunu aşkı Safiye Sultan’dan ayırmak için cariyelerle boğdurmuştur. Bilinen altı evli karısı olan III. Murad’ınHaseki’nin makamına gelen kırktan fazla cariyesi olduğu da bilinmektedir.
Tüm bu eşlerden bazı kaynaklara göre 130 çocuğu oldu. Öldüğünde bile birçok cariye hala hamileydi. 25 erkek ve 19 kızın isimleri biliniyor. Diğerleri bebeklik ve çocukluk döneminde öldü. O kadar ki III. Murad’dan sonra tahta çıkan III. Mehmed, 19 erkek kardeşini boğdurmak zorunda kaldı.
Osmanlı İmparatorluğu’nun en güçlü döneminde tahta çıkmış ve yüzden fazla çocuğu olduğu söylenmektedir. III. Murad kimdir, kaç çocuğu vardır? Sıkça sorulan soruları yanıtladık: III. Murad ile ilgili niyetlerinizi yorumlarda paylaşabilirsiniz.
