Van’da inci kefalinin en önemli üreme noktalarından biri olan Bendimahi Çayı, bu yıl kuraklık nedeniyle kuruma noktasına geldi.
Van Gölü’nde yaşayan ve her yıl 15 Nisan-15 Temmuz tarihlerinde suyun akışına karşı yüzerek tatlı sulara yumurtalarını bırakan inci kefalinin göç yolculuğu devam ediyor.
Nesillerini devam ettirebilmek için önlerine çıkan engelleri aşmaya çalışan binlerce balık bu yıl da kuraklıkla mücadele ediyor.
Göle dökülen en büyük akarsulardan biri olan ve önceki yıllarda balık yoğunluğunun en yüksek olduğu Muradiye ilçesindeki Bendimahi Çayı’nın debisi, kuraklık nedeniyle en düşük seviyeye indi.
Bendimahi Deresi’nin birer yıl arayla çekilen görüntüleri, kuraklığın boyutlarını gözler önüne serdi.
“Yumurtadan çıkan balık geri gelmez”
Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi Su Ürünleri Fakültesi Öğretim Üyesi Dr. Mustafa Akkuş, her yıl gürül gürül akan Bendimahi Deresi’nin kuruma noktasına geldiğini söyledi.
Akarsuların tüm dünyada değerli olduğunu ancak Van Gölü havzasında bu değerin daha da arttığını belirten Akkuş, “Van Gölü’ne dökülen akarsular endemik bir tür olan inci kefalinin üreme habitatlarıdır. 20 binden fazla kişi kazanıyor. inci kefalinden geçimlerini sağlıyorlar.” Gazozlu sularda yaşarlar ama üremek için nehirlere göç ederler. Geldiğimiz nokta Van Gölü’ne dökülen en büyük akarsu olan Bendimahi Deresi ama kuru. Balıklar nehre gelemez, yumurtadan çıkan inci kefali yavruları da Van Gölü’ne dönemez.”
Bölgede su yönetiminin yeterince yapılması ve fazla su gerektirmeyen işlerin ağaçlandırılması gerektiğini belirten Akkuş, şöyle konuştu:
“Eski sulama yöntemlerini terk edip modern sulamaya geçmeliyiz. Suyu iyi yönetemezsek ne inci kefalinin geleceğinden bahsedebiliriz ne de tarımsal üretimden. Bu mevsimde akarsuyun debisi düştüğünde sıcaklık yükseliyor. , oksijen seviyesi düşer ve toplu balık ölümleri ile karşılaşırız.Bu şartlarda devam etmeleri mümkün değildir.Göç iki aşamadan oluşur.Anaç dediğimiz iri inci kefalleri gelip üremek için geri dönerler.Suya göre değişir. Sıcaklık, yavruların göçü başlıyor. Bu çok hassas bir dönem. Yavruların Van Gölü’ne ulaşabilmesi için nehrin bütünlüğünün olması gerekiyor. Mükemmel olması gerekiyor ama bazı noktalarda bu bütünlüğü tamamen kaybettik. Oluşan göletlerde toplanan yavru balıklar, artan sıcaklık ve azalan oksijen nedeniyle zor şartlarla karşı karşıya kalıyor.”
Bölge sakinlerinden Veysi Ceyhaner de Bendimahi Çayı’ndaki suyun bu kadar azaldığına ilk kez tanık olduğunu söyledi.
Ceyhaner, bu nedenle her yıl ilgiyle takip ettikleri balık göçünü bu yıl izleyemediklerini anlattı. söz konusu.
